Saturday, September 18, 2010

Congrats my brother...

Congrats my brother...You Really made us proud....you have kept and risen with the family tradition.....God bless you....Allaha isha kaa duwo oo ku daayo....
Number 1 student in Somaliland's GCSE in 2009-2010 ----Cabdilaahi Xasan Cadnaan Cabdilaahi..

Saturday, March 28, 2009

Am I an Arab or an African; A Somali inconsistency

Bearing in mind that Somalia, is fault line between Orthodox Coptic civilization and

Sunni Muslim civilization, you can realize that conflict and clash in between the two representatives is inevitable. Despite the manifest and clear effects of this clash, there are latent and invisible effects it induces to the both sides particularly on Somalis.

In this article I will try to show a small glimpse on the latent side which is clearly reflected by the vanishing Somali identity that is in its peak nowadays.

Somali ancient history is still a place of dispute; tens of Stories are told about the Somali ancestries, but most of them are merely lies. Some do believe that Somalis are Arabs others believe that they are Oromo and others claim they are from Egypt ( I mean the pharaohs) and many other theories and assumptions. But the real question is not where are we from but it is who are we? What does it mean to be Somali? Is it by language ? is it by culture? Or it is by tribe?

In my point of view a Word Somali with out no Geographical borders means the following

1-A muslim

2- A person who speaks the Somali language ( including MayMay and Banadiri dialetcts)

3- A person who embraces the Somali culture.

A Muslim because if he is not a Muslim he will not abide by the Somali culture thus breaking two rules out of three which makes that person to be incompetent to be a Somali.


Now about the Origin issue, Instead of trying to be followers why not try to be the leaders and say we were on this land far before the Arabs or the Oromo— what an idea huh….---- But the bottom line of my story is , Be what ever you are but finally you are Somali not an Arab or oromo , We the Somalis are a different entity now We don’t look like neither arabs nor the Oromo, We speak neither Arabic nor Oromo, But all of us are humans from Adam and Eve and We are proud to be a Muslims.

So dear Somali reader Your ancestors are gone , but you are here and you are Somali forever…..


by Adnan hasan adnan

cadnaan xasan cadnaan


Monday, February 9, 2009

Homeostasis; a promising successful way of life

Homeostasis is the normal functioning of the human body systems which are built on inert mechanisms and any problem or up-normality that arises in it would be a pathological condition. Homeostasis is the way Allah made our body to function.
Homeostasis involve the control of our body temperature, fluids, plasma composition and concentration, Breathing and respiration, Hormonal communication, Neural and muscular signaling, Metabolism & many other mechanisms that take place in our perfect body in order to make it function properly.

Now let me give a glimpse of what do I mean by Homeostasis as a promising successful way of life. Allah said in the quran “[95:4] We created human being in the best design” . so it is duty to us the humans to know our body and use it as a basis of life and I am sure we won’t regret as we did with many other laws except the righteous Islamic shari’a which it’s self cherishes the human body, because no body knows us more than our Creator Allah (caza wa jal). In another way Allah tells us that anything that harms the human body will thus harm the whole community around that person. For example Islamic shari’a bans Alcohol, in medicine we do not recommend alcohol in another terms Doctors ban Alcohol because of its many effects to the body leading to many diseases and complicating others. Well known disorders of the human body that are caused by the Alcohol include Liver cirrhosis, pancreatitis, some cancers and the list never ends.

Another example is smoking which is banned by the Islamic Shari’a, also it is medically banned because it is the main- if not- the only cause of lung cancer.

So you - the reader - can conclude that everything that harms our body will harm the whole society and you can see that alcohol and smoking are despised by the society and any person who practices those bad habits is not socially welcomed by those who do not consume such body destroying habits.

It is unfortunate that I have no space for a large discussion of this matter but let me just give some another examples of it.

Imagine our body as a functioning system or a country (take it as a metaphor) the citizens or individuals of this country are the the different cells in our body, nervous system as the government of this country and Homeostasis as the rules and regulation the citizens should abide by not only that but also as the constitution of the country that monitors governments activities. any breach or malfunctioning of one sector of this system can lead to disastrous results to the whole parts and individuals of this system.
From here we can qoute a Hadith by our beloved propher Mohamed (Peace and prayers be upon him) "The Mu'umins "Real believers" are like the human body that if one part of it is sick all the other parts would suffer with it by fever and insomnia"
From here you could understand how even the Rasul (scw) used this metaphor to demonstrate how interrelated a society could be. There can be times our body doesn’t cooperate but those are all pathological the least example is chronic insensitivity disease which is actually a rare and disastrous because our body will not neither report nor cooperate to solve a problem for example a break in the bone or a burning in the skin. So you can see how pain is very important in a society, feeling pain of our brothers problems is part of our duty not only that but to help him cope with that problem as our body does a demonstrating example would be increasing circulation during exercise or cardiac malfunction that is to compensate and deliver nutrients especially oxygen to the cells.

Individually homeostasis can be applied., take individuals as the cells in our body. Our cells abide by the rules of Homeostasis and sometimes they violate those rules but with a jurisdiction for example during a cut in a skin some of our cells switch to another regulation called coagulation in order to stop bleeding, but when the crises (bleeding here) ends it reverts to its normal regulation which was homeostasis, a good example will be martial law ( laws during war) in which individuals are acquired to do things that were not allowed before, In Islam there is War prayer which is quite different than normal prayer which cannot be performed by the army in war.

Now if an individual goes against that rules set by the shari’a or law it will be disastrous not only to himself but those around him and finally the whole community, Good example is cancer which a group of cells who violated every rule of homeostasis and finally will make the whole organism collapse unless removed and the remaining ones destroyed.

In the conclusion of my short discussion I want to say "If there is something perfect it would be the physiology "Homeostasis" of the human body"

Wednesday, November 19, 2008

Respectful readers of my blog I will be in the dark until the eid therefore don't look forward for any updates, inshalah after Eid I will post a whole punch of things.
Plz wish me luck in exams.......

Photos of the week

Here I collect some wonderful images I encounter while I am surfing the internet......



Wednesday, October 1, 2008

Maanso - ciid

Marka hore ciid wanaagsan.
Tixdan oo aan ka tiriyay xaflad ay qabsadeen ardayda soomaaliyeed ee magaalada irbid ee dalka Jordan maalintii u horaysay ciidii subaxnimadeedii 2008/sept/30.
Tixdu waa yara majaajilo, waayo maalintaas waxa aan qaabilsanaa madadaalaynta dadwaynaha ka qayb qaatay xafladaasi.


salamun calaykum
calaykum jamiican
wa ciidan kariiman
calaa kuli naasi
waa khaasan ilaykum

ciidii bilaydee
casiiskii sameeyee
ku casuumay uumaha
maantaan cunayaa

cibaadkii ramadaanta
eebe caabdudaayaw
ciidiini weeyee
camalkiina midhihiis
kaalaya cashuurta

waa maalin ciidoo
lagu cibro qaatee
camal san iyo khayr
wixii caado sax ah
kuna cad quraanka
cidna diidi maysee
cashirkaygan labalee
carabbkayga dabadiisa
caqaliga dhexdiisa
aan ka soo caraabshay
een cabiraayo
iga yara cigaalta

caymiska dunidan
gaar ahaan cideena
waa cududo dhawr ah
cudud waa cibaado
casiiskiyo adoomaha
kala dhex curduuban
cudud kalan waa qariibiyo
xigtiyo cidii dhaw
tu kalena waa cimroo
laga cibro qaato

dheerayn maayo caadane
culimadan madaxdaw
cuqaashii dulaabtii
cudurdaar marka hore
cambaaburkiyo ciirtii
caadadii dadkeena
ma cirkaa u laasheen
caynkaas haday tahoo
dhul carbeedku keenay
cadkee digaagee
aad ciirsanaysaan
isagoo casaana
oo waliba cusayba
cuudkii khudaartuna
uu ka soo carfaayo
culimaw na hordhiga
yaanan hilmaamine
ciladaha ka dhawra

aan is cadeeye imikee
shacabaw hortiina
kama cartamaayoo
cabsi baa i haysee
aan carbaabo sheekada
oon cadeeyo xaajada

cajab iyo layaab badan
kolba cayn umuuruhu
shay cahdigii horiyo
ka soo hadhay cidaamkii
cusaybkana ku soo dhaw
dhoolahana cadeeyaan
soo cabiraayaa

kolay ma curinoo
downlodii weeyee
cirka afka u jeedshoo
hawadaasi yara caboo
idinkoo cagaagana
cagihiina balaadhsoo
sida cagafta beeraha
ula dhaca taxtka

Monday, September 29, 2008

Shabeel naagood -- Riwaayad

Sida qof kastaa garanayso, Riwaayadan shabeel naagood waa riwyaada hormuudka u ah riwyaadaha soomaaliyeed, waxaanan jeclaaday in aan soo galiyo blogaygan si ay akhristayaashu u dhagaystaan.
Taariikh:-
Riwaayada shabeel naagood waxa ay ay ahayd riwyaadii lagu furay golihii madadaalada muqdisho (Muqdisho theater). Riwaayadan oo lagu tilmaamo in ay tahay hormuudka riwyaadaha soomaaliyeed, laakiin mar Abwaan xasan Sh. muumin oo alifay laga waraystay uu dhaliilay kana hormariyay riwaayadiisa kale ee gaaraabidhaan.


Allifaadii:-
Xasan xasan sheekh muumin ------Allaha u naxariistee

Jillayaasha
Hibo maxamed huddon (hibo nuura)
Maryan mursal
Caasha cabddoow Suleymaan
cabdi Muxumud Amiin
cabdulle raage
xasan sheekh muumin


Dhagaysi wacan

Qaybtii 1aad
Qaytii 2aad
Qaybtii 3aad


Dabar magaalo ---- Riwaayad

Muuq

Ina daanwayne :- Aabo waa markii u horaysay ee aan masuuliyad ku saaro, magaalkaan kuu dirayaa, waxaan mooro iyo xoolo lahayna manta adaa u sareeyoo safarkaad u baxaysaa ee maankaaga la kaasho.

Meeshu waa dhul magaaloo , muslim baa wada yimid , maqaaxiyana way ximximaayaanoo murankaa la isku xadayaa, marwooyin baa ka buuxoo raga way malgaanoo shilinkay ka shubtaan. Gawaadhi baa susumaysoo mootooyin baa ordaayoo oo dadka way dulmaraanoo daqiiqahay ka dhigaane dareenkaaga bislee.

Aabo waxaan kuu dhiibay waa koreenkeena macabaade laba haraga iyo 13 ahmina .

Dubbad:-Aabo sidaad carbabaatay waa markii u horaysay een safar u baxaayo, hadii eebe yidhaahdana habeen iyo maalin heegan baan ahaanoo, habardugaagaba dhaafe hantaaq baan ka ilaalin, kolay waa hantideene, ha walwalin hufnaani iyo karti baan ku sii horiye.

Muuq

Dulqamaan:- Waar waatanoo baryahan suuqii waa xajare, Mid acraabi ah oo aduunkaba la raad ahayn oo aan majaraha u qabano hareeraha inooga eeg.

Dilaal 2:- Waar bal halkaas fiiri , Walee macamuustaas iyo go’aas siigadii baa ku taale yayna ina seegin

Dubbad baa soo galaya”

Muuq

Dulqamaan iyo dilaal:- OOw salli cala nabi, dhinacan soo mar, inakeen, …………

Dubbad:- Bartiina iga jooga , balaad wadatiine , waar waa duulkii baabnaa la sheegi jiray.

Dilaal 2:- Inaadeer bal horta budka dhigo oo is daji

Dubbad:- Inaadeeraa, oo ma reer Qudhac raamoolaad ahayd.

Dulqamaan:- Nacam anaa reer qudhac raamoole , waar ninka sii daa , inaadeer ina mari.

Dilaalka kale wuu soconayaa”

Dubbad:- ku gartaye yaad ka tahay reer qudhac raamoole

Dulqamaan:- reer kildhi, adna

Dubbad:- reer acraab,, oo ina daanwayne ayaa I dhalay oo magacaygu waa dubbad

Dulqamaan: hayaay ma ina daanwayne, ma odaygii beesha, dee markaa hooyadaana waa islaantii cudbi

Dubbad:- haa

Dulqamaan:- maad garan islaan ay hooyadaa cudbi ilmaabti ahaayeen oo la odhan jiray cambaro madaw

Dubbad:- haa

Dulqamaan:- islaantaasi gabadh ay ilmaadeer yihiin oo la yidhaa dahabo, dee weeyi hooyaday

Duubad:- magacaa

Dulqamaan:- waa dulqamaan

Dulqamaan:- Waar bal warkii reerahii is sii

Dubbad:- Beesha aan wada naalo, gaar ahaana cideena, dadku waa wada wacnaa. Dhulka waa iska wanaag doogna waa ka badnaa, dhalintu hees iyo maad hawaday la socdeen, haweenku waa iska mashquul oo caanahay lulayeen. Odaygu waa bulukeeti oo danta uun buu ka hadlaa , hawsha ku hagaagtina waa inuu ooda adkeeyo.

Warkoogii waa intaase ee wixii aad war ka hayso sayladaa aynu joogno iyo magaalka gunta wayne lee indhahayga wareershay , xooluhu intay marayaan , aduun mood iyo nool raashinku inta uu ka joogo warkeeda balbalaadhi.

Dulqamaan:- warkeeda aan ku siiyee sayladaas aad u jeedo maalmihii u danbeeyay xooluhu waa ku jabeen oo moodhadhaa la keenayoo ciidaas bay ka bateen. Oo cidna way u bixiwayday oo gagaday ka bateen, gaar ahaana cideena xoolahay wadatay xanuunaa lagu sheego dawladaa mamnuucday. Dibida waxaan ahayna daadkaaba la raacshay. Waxaanse kuu sheegi awrkaa korenkeed hogaanka u hayso, xeradiisaaan ku hoyaadin waayo halkan iib kuma haysto , wixiise ahmineed wadato ee waliba ceeb ka saliima marka dawladu baadho anigaa dad wanaagsan iyo gasaarlay dumarwaynaha kaaga iibin doona. Adiguse mudadaad ila joogto , albeerkaan ku seexin , waanan kuu xigto miisi ee marti raad leh ahaw.

Dubbad:- xaga jiifkayga gagadaan iska seexan . mudojooga magaalana balan baad iga siini, ee meesha hore iiga dhaqaaji.

Muuq

Dulqamaan:- walee kaan doonayay hadaan helay , majare u qabashaad sheegiye kan waaban luminayaa, walee xoolihiisan waa in aan ingiriiska ka tagaa.

Muuq

Dulqamaan:- daahiraw ninkani waa inaadeerkay , waanu ku cusubyahay magaalada markaa caawa beel uu dhinac dhigo ayuu doonayaa dee adaanan kuu soo waday ee casuun oo madaxa saar.

Daahir:- igu dhaaf ibnu camak mush ibnu camii bay tidhaa carabtu

Dulqamaan:- wakaa dee anuu , dubadaw inaadeer xagaa sii jog, barri barqadana anaa kuu iman .

Dubbad:- Waar saan aan dhulka dhigto iyo go’a aan huwado walaalaw i sii.

Daahir:- Aboowe sidaa maaha noo, joodari iyo kubeerto camal baan ku siinaa.

Dubbad:- jeedal iyo beera oo ma dibi baad na mooday “cadho”

Daahir:- sidaa maaha noo, waxaan uga jeeda saanta magaalada iyo go’agooa.

Dubbad:- dee maad sidaa noogu sheegtid, halkeed jeedal iyo beer u sheegayso misa waa afka reera magaalo.

Dubbad wuu seexanayaa”

Muuq

“dubbad oo sugaya dulqamaan”

Dubbad:- waar ninkii waakan raagaye , ma barqaday xilli kale u yaqaanan reer magaaluhu, b al labadaa wiil soo waydiiyo

Dubbad:- dhalinyaro ma barideen

Dulsaar:- ma barideena , waar ma qarnigii horaad ka timid

Dugsiiye:- isticmaal salaamaha cusub sida hi, keef xaalak , ahlan wa sahlan , ma barideen iyo yaan lagaa maqlin habalaahaa kaa didiye.

Dubbad:- Waxaan idin waydiiyay barqo ma tahay misa ma aha oo anaa indho sarcaadan

Dugsiiye : maye waa tobankii

Duubad:- toban garan maaye saw barqo maahin

Dulsaar:- haa

“Dugsiiye iyo dulsaar way tagayaan”

“waxa uu ka calaacalayaa raagida dulqumaan”

Muuq

“dugsiiye iyo dulsaar baa u soo laabanaya dubbad oo aan wali ka dhaqaaqin albaabkii albeerkada:

Dugsiiye:- bal maxaa ku daaray , ma milicaad ilaa kolkii maluugantahay . waana labadiiye bal ina mari ku gayno maqaaxidee.

Dulsaar: dugsiyaw , ninkan aan gargaaro, indhihiisay ka muuqataa nin la marin habaabaiyay

Dugsiiye:- hi keef xaalak

Dubbad:- waa nabad

Dugsiiye:- Casuumad baan kuu fidinee, ha nagu celin

Dubbad:- ma diidayo, deeq la diida tu la waayay dhashaa

Muuq

“Maqaaxida ayay fadhfadhiisanayaan markaa mudalabkii baa imanaya”

Mudalab:- nafar bariis ah , nafar baasto ah, waslad hiliba , jaambad macsuuba, federation, ceebla, harakoo, fuul macane, laxam dajaaj, wuxuun dalab.

Dubbad:- wax kale garan maaye bal ceebladaas keen

Mudalab:- qabso

Dubbad: - waar waa maxay ma sabaad baan ahay, “budka ku dhufo miiska” waa maxay calooshu.

Mudalab:- adaa doonee maxaad ku diiday, waar waxan qalbi xajarku muxuu ahaa.

Dugsiiye:- waa reer miyigeeno, dhaqan ba maliigee, hala yaabine muusaw, waslad hiliba u keen.

Mudalab:- hilib buu keenayaa

Dulsaar:- waar maxaa ku daaray oo ku taagay banaanka ilaa barqadii

dubbad:- qisadii buu u sheegayaa

“dulsaar iyo dugsiiye qosol bay u dhacayaan”

“magacaantoodana way u sheegayaan oo way is baranayaan”

Dulsaar:- Dee waa lagu dhacoo , nimankii dilaalintii baad afka u gashay

Dugsiiye:- orod xoogso adeer , anagu kuuli baan nahay markaa nala xoogso maxaad ka qabtaa

Dubbad:- dee hadii lay xaday oo waxba aanan haysaan, reerihii ku noqon kari maayee ina marsha aan xoogsanee.

Muuq

“iyagoo shaqadii ka soo noqday”

Dulsaar:- waaryaahee dee qayilkii uunbaa inoo dhiman.

Dubbad:- qayilaadaa

Dugsiiye: kuu sharixi kari maynee ina mari.

Dubbad:- waayahay

“mijiliskii baa la gaynayaa”

“la qayilayaa oo la fadhiisanayaa”

Dubbad:- oo ma sida xoolaha u daaq baad I leedihiin

Dugsiiye:- Dubaddaw ha caayin, hana aflagaadayn, hadii aad calaliso, daankana ku huuriso, hawadaadba tagiyo , himilaad samaysane, ma ogtahay hanadadu , in ay dhamaatood, hoosta ku wada haystaan, ma ogtahay wadaadu ,waysada sideeda, warankiyo kitaabka, in ay dhamaatood, waladaw barjeeyaan.

Dulsaar:- waa geed barakloo, lagu dayro gaajadoo, gulufkiyo colaadana, looga dhigay gariyo xadhig .

Dubbad:- halkaa ku joojiya , ma rag baan ka liita misa wax dheerahay, waar I sii

Dayib:- dubbadaw ka joog, nimankani way ku halaynayaane, yaan dabin magaalo laguu dhigin walaalaw. i soo raac oo ilaahay baro walaal.

Dulsaar:- waar tag dayibaw, ninka ha wareerine.

Dubbad:- sawdigii lahaa wadaadu way cunaan

Dugsiiye:- waar kani wadaad maaha ee waa sheikh.

Dulsaar:- waa duul cusub weeyi. Saw wadaadkaa ma arkaysi wuu qayliayaa.

Dugsiiye:- dubbadaw horta dharkan duugmay baad bixisid.

Dubbad:- oo maxaan xidhaa

Dugsiiye:- caawaan kuu soo iibinayanaa qaar cusub

Muuq

Dalal:- s/c adeer wax wara ma laga hayaa wiilkii safarka u baxay

Ina daanwayne:- adeer dalalaw wax war iyo wacaal ah toona wiilkii kama haynee cid baxaysa oo magaalada tagaysa ma ogtahay.

Dalal:- adeer anigaa dhawaan baxaya oo xoolo gaynaya markaa maxaad u baahnayd.

Ina daanwayne:- adeer Allaan kugu dhaarshee wiilkii warkiisa iyo bidhaantiisa ii soo raadi.

Dalal:- igu daa taas adeer.

Ina daanwayne:- wiil jira noqo adeer , cirro maahina cadaabkii la’aw

Dalal:- aamiin

Muuq

“Dubbad oo dhar cusub loo xidhay, gaar ahaan kuwa yawyawga”

Dugsiye:- Allaylahe imikaad u egtahay basher markii hore nooc minal jin baad ahayde.

Muuq

Dalal:- Waar ninkaasi ma dubbad baa

Dubbad:- waa isagii

Dalal:- waar maxay aduunyadu, dadka doorisaayooy, dubadaw halaysaa, daayinkaan ku dhaartee, duudi dhamaanteed, way dabaaldagaysoo, durbaan bay tumaysoo, dubbad waa imaniyo, wuu soo socdaa baa, la isku sasabaaye , sawdigan halaabay , ee seegay taladii.

Dubbad:- Dalalaw xaqiiqadu way kaa dadnaydoo, jaahil baad ahayde, inaadeer ina mari, ila qaado shaadhkaoo,iska dhiga calalkan, aad ku duugtay xaydhoo, ilbax walaalaw.

Dalal:- Darsigii awawgiyo, tilmaanta diintaan , dabbadaw xambaartoo, kaa diiday halawgee, waxanaad dalbaysaa, waa been rakibanoo, laguu wardinaayee, walaalaw yiqiinso waalidana jooji. Kaa quusan maayo, waan kuu ducayne, waa inoo ya tuuladii, wadaad taqaaniyo, dubadaw wanaagii.

Muuq

“dubbad iyo dayib baa kulmaya”

Dayib:- salaamu calaykum

Dubbad:- hi, keef xaalak

Dayib: w/s dheh walaal oo ta islaamka iigu jawaab

Dubbad: war baa dhacay , oo ma salaan kalaa jirta oo ka sii ilbixsan taydan dee labadii nin iyagaaba markaa laga horumarsanyahay

Dayib:- waa tu soo jirtay dhawr qarni. Oo inagu waajib

“dayib baa xadiisayaa”

Muuq

“dhawr iyo toban iyo sano kabacdi”

“dubbad oo nin wayn ah oo si wanaagsan u labisan”

“waxa uu la kulmayaa dulqamaan”

Dubbad:- wajigaasi waa waji aan garanayo

Dulqamaan:- adna iguma cusbid

Dubbad:- waar u kaadi waa ninkii xoolaha barigii iga dhacay.

Dulqamaan:- waar ha I ceebayn

Dubbad:- waar miyaanad dilaalnimada ka taginba

Dulqamaan:- dee aduunkaa xagaa igaga tagay. Ee bal xageed gaadhay

Dubbad:- meel sare hadii ilaahay yidhaa

Dulqamaan:- waar u kaadi eng.dubadka la sheego miyaa.

Dubbad:- waa isagii

Dulqamaan:- dubbadaw ku haleeya, ama dabin ku dhigyaaba , daayinkaa ku hagaajoo , degreedaas ku siiye, ilatali inaadeer. Waanigan dalanbaabiyee, saylidiiyuun dubaaxee.

Dubbad:- talo “Hadal caadi ah oo waayeel”


Sidoo kale riwyaadan waxa qayb libaax ka gaystay xasan maxamed rooble

Cadnaan xasan

Afmaldaha afka soomaliga-- Qaybtii 1aad

Afmaldaha ama Afka maldahani waa hadalka oo la sogordahay (daboolay). Si fudud, waa hadalka oo sida uu yahay maahee si kale loo dhigo. Afmaldahu waxa uu ku daraa luqada qurxin, gaabin , ujeedo qeexid isla markaana ka dhigaa hadalka mid soo jiidasha leh.
Afmaldahu waxa uu la mid yahay Balaaqada luqada carabida (بلاغه). markaa hadii aad ta carabida hore u taqaanay dhib kugu yeelan mayso soomaliga afmaldahiisu.
Noocyada afmaldaha.
Jaadadkiisu waa Ekeyn, Qofayn, Sarbeeb, Dayrin(Yamxeero), Buunbuunin iyo Sillan-sugan. Suugaanyahanada qaar baa intaa ka badiya, laakiin ilaa imika inta lagu heshiiyay waa intan.
1-Qofayn:-
Qofayntu sida magaceeda ka muuqata waa inaad shay aan qof ahayn ula hadasho sidii qof ku fahmi kara kuuna jawaabi kara.Had iyo jeer maaha in ay walaxdaasi jawaabto laakiin waa inaad u ekeysiisa in ay walaxdu ku fahmayso.
Tusaale
Ismaaciil mire wuxuu yidhi.

Guuguulihiiyow haddaad guga u ooyayso, *
hadaad mooday keligaa inuu gubayo jiilaalku,
Oo aad gabooyahan ku madhan gama' la'aan diiday, **


*Guuguule=nooc ka mid ah shimbiraha.(shimbirkan waxa loo yaqaan sidoo kale shimbirka colaada)
**gabooyaha= qalabka dagaalka.
Gabaygan waxa uu ismaaciil mire la hadlayay guuguulaha. laakiin guuguulaha oo shimbir ah fahan iyo jawaab toona lagama filayo. waa taas qofayntu.
Tusaale 2
Cali xuseen wuxuu yidhi:-

Fiin yahay adaa ololayoo, oohin ciirsadaye*
Haddii aan laguu imannin waad, aammusi lahayde
Maxaad aragtay waan kula qabaa, uurkutaallada'e?

Waxay tidhi "Ilaahay taqaan, aad u garanayso
Oo aad Islaam tahay iddaa, waa irdhaysnahaye."


gabaygan cali xuseen waxa uu la hadlayay fiinta oo ah nooc shimbiraha ka mid ah, sida inoo muuqata waxa uu cali xuseen ka dhigay fiinta mid u jawaabtay oo uu yidhi waxay tidhi. waataas qofaynta in shay aan qof ahayn laga dhigo qof.

2-Ekeeye:-
Ekeyntu waa shayga loo yaqaan carabiga tashbiih (تشبيه) oo ah in aad shay u ekaysiiso shay kale. inta badan waa barbardhig, waxana loo adeegsadaa badanaa amaanta.

Tusaale
Maxamed Axmed kuluc wuxuu yidhi:-
sida geed caleenloo
ubax guud ka qariyo
ooy gooni laamahu
ay midiba geesteed
hoobaan is gaadhiyo
guntin midha ah leedahay
oo soo gandoodoo
galka faraqa soo daray
oo godon barwaaqiyo
durdur aan go'ayniyo
gacan webi ku yaaloo
oon gu' iyo jiilaal
midab guurin baadtee

Gabaygan maxamed kuluc waxa uu gabadha uu amaanyay una ekeysiiyay geed wayn oo caleen leh , isla markaana midho badan oo bislaaday leh, midhahaas oo ah hoobaan ( kuwa iyaga oo aan la karin la cuni karo sida cinabka), geedkaas ku soo foorara haro ka hoosaysa, haba soo fooraree waabu taabtay oo biyihii ayay laamihii ku ciyaarayaan, oo hirarka biyaha kicinaya. Haradaas gacan biyaha ku soo shuba ayay leedahay oo aan gudhayn gu'a iyo jiilaal.

3-Sillan-sugan
Waa xusid laba weedhood oo iska soo hor jeeda ama liddi isku ah. sida magaca inooga muuqata sillan waa shay wax u dhimanyihiin ama naaqus ah, sugan waa shay dhamaytiran amase xaaladii lagu yaqaanay ku sugan oo aan nuqsaan lahayn.
Tusaale:-
Qaasim wuxuu yidhi:-
Dacartuba mar bay malab dhashaayood muudstaa dhabaqe.
waxaan ahay macaan iyo qadhaad meel ku wada yaale.
midigtayda iyo bidixdaydu waa laba mataanoode.
Midi waa martida soora iyo maata daadihise.
midina waa mindiya xiirayiyo murriyo deebaaqe.
Masalooyin talantaaliyaan maandhaw leeyahaye.

Qaasin tuducyadan waxa uu ku sheegay waxyaabo badan oo isku liddi ah, ka bilaw dacarta oo ah geed ku caan baxay qadhaadhka ayaa waxa uu sidoo kale xusay dhabaqa ay bixiso oo isaguna aad u macaan , macaanka iyo qadhaadhkuna waa isku liddi. deetana waxa uu isku matalay sida dacartaas qadhaad iyo dhabaqeeda macaan. dabadeetana waxa uu ka waramay labadiisa gacmood oo uu yidhi midina waa mid martida soorta oo caruurta iyo cidii itaal daran u wanaagsan, ta kale se waa midiyo af leh oo wax jaraya iyo sidoo kale qadhaad ( Mur=Deebaaq= aad u qadhaadh).

Thursday, August 7, 2008

Sorghum is an Important Part of the Diets of Many People in the World





Sorghum originated in the north-east quadrant of Africa and spread from there throughout Africa and into India. In 1994, sorghum ranked fifth among the most important cereal crops of the world after wheat, rice, maize, and barley in both total area planted and production.

Eighty percent of the area devoted to sorghum is located within Africa and Asia, with average yields of 810 and 1150 kilograms per hectare, respectively. In 1992, sorghum was planted on approximately 5.4 million hectares in the United States with an average yield of 4,566 kg/ha and a farm value of over $1.7 billion. Grain sorghum plants are coarse annual grasses. Nearly all varieties grown in the United States are "dwarf" types, with stems under 5 feet in height and suitable for harvesting with combines. Many taller- stemmed varieties are grown in other countries.

Grain sorghum is well-known for its capacity to tolerate conditions of limited moisture and to produce during periods of extended drought, in circumstances that would impede production in most other grains. Sorghum leaves roll along the midrib when moisture- stressed, making the plant more drought resistant than other grain plants. Like corn, sorghum can be grown under a wide range of soil and climatic conditions. Unlike corn, however, sorghum’s yield under different conditions is not so varied. Consequently, it is grown primarily in arid areas where corn wouldn’t make it without substantial irrigation.

Sorghum is an important part of the diets of many people in the world. It’s made into unleavened breads, boiled porridge or gruel, malted beverages including beer, and specialty foods such as popped grain and syrup from sweet sorghum. In Africa, the straw of traditional tall sorghums is used to make palisades in villages or around a homestead. The plant bases are an important source of fuel for cooking and the stems of wild varieties are used to make baskets or fish traps. Dye extracted from sorghum is used in West Africa to color leather red.

Sorghum starch is manufactured in the U.S. by a wet-milling process similar to that used for corn starch, then made into dextrose for use in foods. Starch from waxy sorghums is used in adhesives and for sizing paper and fabrics, and is an ingredient in oil drilling "mud." The grain can be a source of grain and butyl alcohol. In the United States, sorghum is a principal feed ingredient for both cattle and poultry. Its protein content is higher than corn and about equal to wheat. Its fat content is lower than corn but higher than wheat. Tannin, an acidic complex, can affect both the taste and nutritional value of sorghum.

Historically, sorghum with a high tannin content was desirable because it’s not palatable to birds. High tannin sorghum is still grown where birds are a problem, but, in the United States, reduced-tannin sorghum has been developed, improving nutritional value by as much as 30 percent. Sorghum has a very hard kernel, which makes it resistant to disease and damage, butmaking it harder to digest for animals. Sorghum is ground, cracked, steam flaked, and/or roasted, to enhance the nutritional value 12 to 14 percent. Some sorghum, sudangrass, or sorghum-sudangrass hybrids are poisonous to horses. The exact cause is not known. There’s currently no treatment for this poisoning and affected horses rarely recover.

Benjamin Franklin is credited with introducing broomcorn to the United States. While traveling in Europe, Franklin was impressed with a small broomcorn broom he used to clean his hat. He found a few seeds attached to the straw, and took them with him when he returned to Philadelphia. He planted the seeds and initiated an industry. Arcola, Illinois is known as the "Broom Corn Capital of the World." Since the late 1800’s, area farmers grew the sorghum used in the broom industry. The broom corn is processed in Arcola and brooms sold across the country. Arcola holds an annual Broom Corn Festival each September.

Oh Allah! Save us from the Balwo.

The advent of "Balwo" Musical style was met with disdain by the contemporary religious and cultural figures of the time. one of th...